Çevremize Dokunmalıyız.

Toplumlar üzerine genel geçer bilgilere sahibiz.  Belli kalıplar dahilinde bellediklerimiz dışına çıkamıyoruz. O ya da bu denilince aklımıza gelenler aslında gerçeklerden son derece uzak olabiliyor. Oryantalizmin bize bu sundukları bağlamında Türkiye’de bu ön-kabuller had safhada. Doğunun kendisini yine doğudan öğrenmek yerine neo-oryantalist pompalamalarla yine Batıdan öğreniyoruz.(Batı Doğu'yu hala araştırıyor çünkü, ya biz.) Onların bize sunduklarına gerçek olması bile gerçekmiş gibi itham ediyoruz.

İran delince akıllara gelen bu çerçevede çok kısıtlı. Dilimize yeni sözcükler kazandırmış, edebiyatımızı şekillendirmiş, derin İran kültürünü sadece batının bize sundukları ile “var ediyoruz.” Önemli metinleri Farsçadan çevirmek yerine İngilizce’ye çevrilmiş olanları Türkçe’ye çeviriyoruz. Rejimler her ne olursa olsun, ortak kültür potasında yetişen iki köklü kültür birbirine sırt çevirmiş vaziyette.

İran’ın şiirini, edebiyatını bilmiyoruz. Geleneklerinden bir haberiz. Batı İran edebiyatına ve diline bizden daha çok önem veriyor, İran Enstitüleri ABD'de bile var. Bu açıdan yeni bir uyanış şart. Oryantalizmin bugünlere kadar süren kara bulutlarından sıyrılmanın zamanı. Kültürlere değer biçerken bu “bela”nın öldürücü, yok edici etkisinden bir an önce kurtulmalı ve çevremize dokunmaya başlamayız.Başkalarının bizim için dokunmasını beklemekten öteye geçmeliyiz. Merak etmeliyiz.

Aynı durum Yunanistan için de geçerli. Yemeklerimize sirayet eden, İstanbul’u İstanbul yapan Yunan kültürüne de lensi bozuk gözlüklerimizi bir kenara bırakarak bakmalıyız. Bizans bir düşmandan öte, mimarimizi, devlet yapımızı, şehirleşmemizi etkileyen bizim için en az Yunanlılar kadar önemli bir imparatorluk. (Ortaylı Osmanlı için 3. Roma der mesela.)Okullarımızda Bizans Tarihi'nin adı bile geçmiyor. Toplumun büyük kısımı Bizans'ı Cüneyt Arkın filmlerinden biliyor, "Kahpe Bizans"…Bellenenlerin dışına çıkmalıyız. Yüzyıllarca komşu olduğumuz Rumları ve onların kültürlerini muhafazakâr-milliyetçilere  ya da globalleşme adı altında kültür katliamcılarına  yok ettirmemeliyiz.( Derler ki, yurt dışına çıktığınızda en çok Yunanlılarla anlaşırsınız. Bunun doğru olduğuna bu sene ABD’de şahit oldum. Çok benzeriz fakat bir o kadar da uzağız bu nasıl olabiliyor. Siyaset uğruna kültürlerin katliamı.) Çevremize dokunmalıyız, Rumca çevirileri artırmalıyız, okullarda bölümler açmalıyız. Çevremize dokunmalıyız. Mağaraya vuran gölgelere değil, mağaranın önüne bakmanın vakti gelmedi mi?

İran ve Yunanistan iki dev kültür, batı Avrupa’yı ve onun ardılı ABD’yi ayran budalası gibi izlerken, dibimizde bizi biz yapan bu iki değere yeni bir revizyon ile yaklaşmalıyız. Şunu öğrendim ki, biz birbirimizi anlayamazsak başkaları anladıklarını satar. Ey Romalılar, Kültürel devrim zamanı!

Çevremize dokunmalıyız.

Bu yazı bağlamında Taraf gazetesi Telesiyej bölümünde Amin Maalouf ‘un son kitabı Doğu’dan Uzakta üzerine yapılan röportajdan bazı can alıcı alıntılar;

Batı, tarihin bir yerinde dünyayı eline geçirdi ve kendi bakış açısını da dünyaya kabul ettirdi... Farklı kültürden insanların bir arada yaşayabildiği Doğu Akdeniz Medeniyeti yok oluyor.

Batı’nın (başta ABD olmak üzere) dünyayı ele geçirmesinin küresel tezgâhı içinde her şeyden önce hedeflenen yeryüzü bölgelerinin sahip oldukları medeniyetlerin kültür ve değerleri yerine kendi medeniyetinin ve modernitesinin kültürünü, değerlerini, yaşam tarzını ve de kendi zihin modelinin ikâme etmesi yatmaktadır.

"Ayıptır"

Patriotlar Türkiye’ye gelmeye başladı. Rasmussen’in yaptığı “ayıptır” açıklamasının aksine İran’ın ve öyle ya da Rusya’nın hedef alındığı bir gerçek. Esad’ın sığınacak ülke aradığı ve askeri üslerini bir bir kaybettiği bu son iki aylık dönemde yani yerinde bir teşbihle uçurumun kıyısında olduğu şu anlarda Türkiye’ye herhangi bir askeri müdahalede bulunması hiç ama hiç mümkün değil.

Çocuk mu kandırıyorsun?

İran’ın tepkisi haklı olarak yerinde. Özellikle İsrail’in ülkesindeki istihbarat ve suikast eylemlerine daha da ağırlık verdiği ve vereceği bu aralıkta Türkiye’de konumlandırılan bu füze rampalarının ona yöneltilmiş olduğunun farkında.

Savunma amaçlı ibaresi ise son yüzyıldır çoğu kez şahit olduğumuz üzere bir siyasi söylem. Savunmaya gerek duyulan  ya düşmandır ya da düşman olması muhtemel olan devlettir. Türkiye “bağımsız” politikalar geliştirmesi gereken şu dönemde NATO’nun güdümünde hareket ediyor. Bilhassa kendi bölgesel çıkarlarını, İsrail ve ABD ile çatışmayacak politikalarla kombin edebilmesi ise çok zor görünüyor. Irak-Türkiye  ilişkilerinin gerginleşmesiyle durumu daha da öngörülemez bir vaziyete getiriyor. İran ile Türkiye gelecekte kurulması muhtemel bir Kürdistan konusunda ise çatışabilirler (?). İran’ın kuzeybatısında yaşayan Kürt nüfusun Türkiye’nin doğu sınırları boyunca uzanacak (Suriye-Irak -İran) bir Kürdistan ile birleşebileceği ihtimali imkansız değil.

Türkiye kuzey Ortadoğu’nun yeniden şekillenmeye başladığı bu zaman diliminde bölgesel politikalarını çok uzun projektörler vasıtasıyla yapmalı. İç sorunlarını bu eksende,  gelecek 20 yılı kapsayacak şekilde, farklı senaryolarla kemikleşmiş, sığ iç ve dış politikalardan olabildiğince uzak ele alması gerekir.